De moderne wijnlandbouw bevindt zich op een kritiek punt waarbij duurzaamheid en productiviteit elkaar lijken uit te sluiten. Terwijl intensieve landbouwmethoden de wereldvoedselproductie hebben verhoogd, zijn de negatieve gevolgen voor bodemgezondheid, biodiversiteit en klimaat steeds duidelijker geworden. In dit complexe landschap herrijst de interesse in alternatieve wijnbouw methoden, waaronder de biodynamische wijnbouw die Rudolf Steiner precies honderd jaar geleden introduceerde.

Dit vraagstuk houdt mij als eigenzinnig vrijzinnige al een tijdje bezig (ik bewonder daarom ook Priscilla Hennekam voor haar voortdurende zoektocht naar rethinking.wine): de paradox van een cultuur die tegelijkertijd meer participatief én meer vervreemd lijkt dan ooit tevoren. Wanneer ik de klacht van de hedendaagse wijnmaker lees die zich beklaagt dat zijn sector vasthoudt aan een eenzijdig productiemodel, herken ik daarin een dieper existentieel dilemma dat wortels heeft in de middeleeuwse kloostercultuur.

De wereldwijde wijnbouw ondergaat een ingrijpende transformatie nu de klimaatverandering de uitbreiding van wijnbouwpraktijken in koele klimaten in traditionele en opkomende wijnregio's versnelt. Deze verschuiving betekent meer dan alleen een geografische verplaatsing; het omvat een grondige heroverweging van de wijnbouwmethoden, waarbij duurzaamheid, kwaliteitsverbetering en aanpassing aan milieu-uitdagingen voorop staan. Wijnbouw in een koel klimaat, gekenmerkt door continentale invloeden met warme dagen, koele nachten en langere rijpingsperiodes, wordt steeds vaker toegepast in regio's variërend van de hooggelegen wijngaarden van Argentinië tot de opkomende wijngebieden van Canada. Door de integratie van geavanceerde technologieën, van landbouwrobots tot satellietgestuurde precisiewijnbouw, kunnen wijnproducenten de kwaliteit van de druiven optimaliseren en tegelijkertijd de uitdagingen van koelere groeiomstandigheden het hoofd bieden. Deze evolutie in de wijnbouwpraktijken toont de veerkracht en het innovatievermogen van de sector aan in reactie op zowel de klimatologische druk als de marktvraag naar wijnen met meer frisheid, complexiteit en terroirexpressie.

Wijn is een van de chemisch meest complexe dranken die de wetenschap kent en bevat naar schatting 7000 verschillende stoffen die gezamenlijk de organoleptische eigenschappen en het voedingsprofiel bepalen (1). Deze ingewikkelde matrix van verbindingen, variërend van overheersende bestanddelen zoals water en ethanol tot sporenelementen die in microgramhoeveelheden aanwezig zijn, vormt de basis voor de sensorische eigenschappen en fysiologische effecten van wijn (2) (3). Om de precieze kwantitatieve samenstelling van wijn te begrijpen, moeten zowel de hoofdbestanddelen als de minder belangrijke bestanddelen, hun concentratiebereik en hun oorsprong binnen de wijnbouwkundige en enologische processen worden onderzocht (1) (2).

Als je ooit een kookprogramma hebt gezien of in de keuken hebt geholpen, heb je waarschijnlijk wel eens iemand vol vertrouwen horen zeggen: “Maak je geen zorgen over de wijn in dit recept, alle alcohol verdampt!” Het is een van die 'feiten' uit de keuken die als een familierecept worden doorgegeven. Maar hier komt de plotwending: het is niet helemaal waar, en dit begrijpen kan heel belangrijk zijn voor sommige mensen om wie je geeft.

Het maken van rode wijn is een complex en nauwkeurig proces waarbij druiven door middel van een reeks onderling afhankelijke technische stappen worden omgezet in wijn. In tegenstelling tot het maken van witte wijn, waarbij de druiven direct worden geperst, is bij het maken van rode wijn langdurig contact tussen het sap en de vaste delen van de druif nodig om kleur, tannines en aroma's te extraheren.

De moderne oenologie is gebaseerd op een grondige kennis van de biochemische processen die de omzetting van druiven in wijn regelen. Centraal in deze processen staan fenolverbindingen, een familie van organische moleculen die in grote mate bepalend zijn voor de organoleptische eigenschappen, de kleur, de tanninestructuur en het rijpingspotentieel van wijnen.

Een glas wijn uit de Rhônevallei heeft meer dan 2600 jaar menselijke geschiedenis, avontuur, romantiek en soms pure rampspoed gekend. Het verhaal van de Rhône-wijnen gaat niet alleen over druiven en flessen; het is een episch verhaal met Griekse ontdekkingsreizigers, Romeinse veroveraars, kruisvaarders, machtswellustige pausen, verwoestende plagen en moderne wijnrebellen. Het is een verhaal waarin een rivier de ruggengraat van een wijnbeschaving wordt, monniken de cultuur redden van de ondergang en een klein Amerikaans insect bijna een hele industrie vernietigt. Welkom bij het meest dramatische wijnverhaal ooit verteld.

De microbiologie van wijn wordt gedomineerd door de complexe interacties tussen gistcellen en hun omgeving tijdens het fermentatieproces. Saccharomyces cerevisiae, de primaire gist in wijnproductie, voert een opmerkelijke biochemische transformatie uit waarbij druivensuikers worden omgezet in ethanol en koolstofdioxide. Deze transformatie wordt beïnvloed door de structurele eigenschappen van de gistcel, de metabolische routes die betrokken zijn bij ethanolproductie, de interacties met fenolische verbindingen, en de mechanismen die leiden tot fermentatiestagnatie. Het begrijpen van deze processen is essentieel voor moderne wijnmakers om de kwaliteit en consistentie van hun producten te waarborgen.

De Appellation d'Origine Contrôlée (AOC) Gigondas, gelegen in het hart van de Zuidelijke Rhônevallei, staat bekend om zijn krachtige, gestructureerde rode wijnen en, in mindere mate, zijn karaktervolle rosés. Sinds kort is de appellatie ook open voor de productie van witte wijnen, wat een nieuwe dimensie aan het palet toevoegt. Als een van de prestigieuze Crus van de Côtes du Rhône, geniet Gigondas een reputatie die geworteld is in een rijke geschiedenis en een uniek terroir, gedomineerd door het imposante Dentelles de Montmirail-gebergte. De wijnen van Gigondas, vaak omschreven met de woorden "Dentelles et finesses" (Kantwerk en finesse), belichamen een harmonie tussen intense aroma's, robuuste structuur en een opmerkelijke elegantie.

De wijnindustrie staat op een cruciaal kruispunt. De fundamenten die ooit het succes ervan ondersteunden – exclusiviteit, deskundige autoriteit en rigide classificaties – brokkelen af onder het gewicht van culturele transformatie. De machtsverhoudingen verschuiven. Vertrouwen evolueert. De betekenis zelf wordt opnieuw gedefinieerd. De wijnindustrie, gebouwd op geschiedenis, rituelen en controle, moet even pauzeren en nadenken. We kunnen oude modellen blijven verdedigen, of we kunnen nieuwe ontwerpen. We kunnen proberen mensen terug te leiden naar het verleden, of we kunnen hen uitnodigen om samen met ons de toekomst tegemoet te gaan.

BelBul is de nieuwe naam en keurmerk voor hoogwaardige Belgische schuimwijnen, dat recent werd gelanceerd door een samenwerkingsverband van Vlaamse en Waalse wijnbouwers. Dit initiatief verenigt de verschillende benamingen voor Belgische mousserende wijnen onder één herkenbare naam en standaard, waarmee de wijnbouwsector zijn positie in de markt wil versterken en een duidelijke identiteit wil creëren voor Belgische bubbels.

De geschiedenis van de wijnbouw in Zuid-Afrika gaat terug tot 1655, toen Jan van Riebeeck de eerste wijngaard aanlegde en vier jaar later de eerste wijn werd geproduceerd. Tegenwoordig produceert het land een fascinerend assortiment wijnen van zowel internationale als inheemse druivensoorten. Hoewel veel wijnliefhebbers bekend zijn met wereldwijd erkende druivensoorten, heeft Zuid-Afrika verschillende unieke druivensoorten die het verhaal vertellen van zijn innovatie en erfgoed op het gebied van wijnbouw. Van kruisingen die speciaal zijn ontwikkeld voor de lokale omstandigheden tot historische druivensoorten die hun kenmerkende karakter hebben gevonden in de Zuid-Afrikaanse bodem, deze druiven vertegenwoordigen de bijdrage van het land aan de diversiteit van de wijn in de wereld.

We leven vandaag in een wereld waarin de eeuwenoude traditie van wijn drinken langzaam vervaagt. Een wereld waarin de wijnglazen steeds minder vaak worden gevuld en de wijngaarden geleidelijk plaatsmaken voor andere gewassen. Dit scenario lijkt steeds waarschijnlijker nu recente studies aantonen dat de mondiale wijnconsumptie dramatisch daalt en mogelijk tegen 2035 zelfs zal halveren.

Inter Rhône publiceerde op 25 maart 2025 een overzicht van de economische impact van de Rhônewijnen. Het afgelopen jaar 2024 was voor de Rhônewijnen een periode van uitzonderlijke contrasten: enerzijds een historisch lage productie, anderzijds een kwalitatief exceptioneel millésime dat wijnliefhebbers wereldwijd heeft verrast en verrukt.

De biodynamische landbouw, ontwikkeld door Rudolf Steiner in 1924, heeft zich in de afgelopen eeuw ontwikkeld tot een opmerkelijk fenomeen in de landbouwwereld. Vooral in de wijnbouw hebben biodynamische praktijken een bijzondere aantrekkingskracht gekregen op wijnproducenten. Dit roept interessante vragen op: waarom lijken wijnbouwers gevoeliger te zijn voor deze esoterische benadering van landbouw dan andere professionele landbouwcategorieën? Kan een methode die bijna honderd jaar geleden werd ontwikkeld en gebaseerd is op spirituele overtuigingen, standhouden onder het kritische oog van moderne wetenschap? En misschien wel het meest intrigerend: hebben kosmische krachten, zoals Steiner beweerde, daadwerkelijk invloed op de wijnstok en de kwaliteit van wijn?

Het moet niet altijd over wijn gaan, niewaar? Zet je schrap, pak een kop koffie (of iets sterkers, afhankelijk van je persoonlijke technostressniveau), en leun achterover. We gaan op een hilarische, ietwat cynische, maar o zo herkenbare tijdreis door de eeuwenoude menselijke traditie van… volledig de pan uit flippen bij elke nieuwe uitvinding. Onze gids? De geschiedenis zelf, die ons keer op keer hetzelfde deuntje voorspeelt.

Een revolutionaire doorbraak in de wijnbouw markeert een nieuw tijdperk van duurzame ontwikkeling. De toenemende uitdagingen van klimaatverandering en plantenziektes bedreigen traditionele druiventeelt echter steeds meer. Wetenschappers hebben daarom een baanbrekende oplossing ontwikkeld: drie nieuwe druivenrassen die van nature bestand zijn tegen de meest voorkomende ziektes.