Clos des Frèr[es] - Erwin Devriendt - AOP Vacqueyras - Zuidelijke Rhône - Frankrijk
Clos des Frèr[es] is een klein discreet wijndomein dat werd opgericht in 1999 vanuit de wijnpassie van Erwin Devriendt en Françoise Lefevere. In hun vinologische zoektocht en avontuur hebben ze een innige vriendschap gesloten met een toen jonge pas begonnen wijnbouwer Jérémy Onde.
Het resultaat van een gedeelde passie en hun streven om in Vacqueyras iets unieks te maken, heeft geleid tot de Cuvée J&E van Clos des Frér[es]. De wijnen van Clos des Frér[es] worden gemaakt in Domaine Les Ondines. De aandacht van de makers van Clos des Frér[es] gaat al die jaren meer dan ooit naar de druif en het terroir.
De naam van Clos des Frér[es] symboliseert de innige broederschap tussen twee culturen (Frans & Vlaams) en hun mensen, waarbij 'clos' verwijst naar de ingesloten nieuwe aangeplante wijngaard te Sarrians (= één van de twee gemeenten van het AOC Vacqueyras). De letters Fr & Er maken duidelijk wie in feite zo gek is om dit avontuur te realiseren in hun vrije tijd.
Van droom tot werkelijkheid
Christian Martin, een bescheiden wijnbouwer in Montlouis (Loire) was de onbewuste oorzaak in de zomer van 1989 van het begin van een wijninteresse, dat uiteindelijk resulteerde in een onovertroffen wijnpassie van Françoise & Erwin. Na jaren een educatieve rol te hebben gespeeld (vinologisch lesgever, spreker over verschillende wijnonderwerpen, etc) binnen en buiten het officieel wijngilde-gebeuren, drong zich langzaam maar zeker een nieuwe uitdaging op. Een nieuwe droom begon zich te ontwikkelen. In plaats van steeds wijnen te bespreken, te becommentariëren, te beschrijven, werd de drang om de andere kant (= de echte kant) van het wijnproces te beleven zeer groot. Een eigen wijn kunnen maken werd het nieuwe doel.
Nadat zowat geheel Frankrijk op vinologisch vlak te hebben doorkruist, eindigde elke wijnavontuur met een verblijf in de Zuidelijke Rhône. De Ventoux oefende een magische indruk uit op Erwin & Françoise. Bij wijze van toeval (na evenwel vijf jaar prospectie) konden Erwin & Françoise een stukje “terroir” kopen in de appellatie Vacqueyras. Dit gebeurde in 1998-1999, exact 10 jaar na het eerste bezoek in de Loire.
Ondertussen werd een strategie uitgebouwd en gezocht naar partners. Erwin had ondertussen zijn OCMW-voorzitterschap en de actieve politiek bewust ingeruild voor de omvangrijke opdracht als afgevaardigd beheerder/algemeen directeur van Solidariteit voor het Gezin; een socio-profit bedrijf dat heden 5520 personeelsleden tewerkstelt in Vlaanderen en Brussel. Het was dus onmogelijk om zich fulltime bezig te houden met de exploitatie van het stuk onbeplant appellatiegrond. In 2000 werd een samenwerking gestart met een jonge plaatselijk wijnbouwer, die aanvankelijk het wijndomein van zijn vader niet wou verder zetten.
Jeremy Onde werd evenwel ervan overtuigd van de enorme mogelijkheden van zijn terroir en besloot zich toch te oriënteren naar de wijnbouw, dan wel totaal anders dan zijn vader. Jeremy Onde wou geen druivenverkoper zijn, maar wel wijnbouwer. De wederzijdse visies klikten meteen, en er werd besloten samen het pas aangekocht terroir van 1,5ha voor meer dan één hectare om te vormen in een nieuwe wijngaard. In 2001 werd de eerste nieuwe aanplant gedaan (0,5ha) en we wachten heden op de toelating van de INAO om de resterende opvlakte verder te mogen bewerken. Ondertussen werd op gronden van Jeremy Onde een nieuwe ambitie gekoesterd om via een totaal manueel proces en via een geïntegreerde biologische benadering op 3,5ha een gezamenlijke nieuwe Vacqueyras te produceren. Het millésime 2001 werd aldus de eerste creatie van de samenwerking tussen Erwin & Jeremy.
Ondanks het feit dat noch Jeremy, noch Erwin over de nodige vinificatie-installatie beschikte diende de vinificatie ergens anders te gebeuren. Zij vonden een ideale oplossing bij Alain Jaume van Domaine Grand Veneur in Châteauneuf-du-Pape. In de beste omstandigheden en met technische perfectie werd de wijn gevinifieerd en gelagerd. Een deel van de druiven (syrah) werd zelfs gedurende 12 maanden op oude houten fusten bewaard. Op vrijdag 19 oktober 2002 werd de eerste wijn van Erwin, Françoise & Jeremy gebotteld te Châteauneuf-du-Pape en onder de auspiciën van Domaine les Ondines. Een maand later wordt hij op 21 november 2002 aan de buitenwereld voorgesteld te Gent. Deze bijzondere gebeurtenis is niet alleen een voornaam moment voor Erwin & Françoise, maar betekent het startschot van een nieuwe ambitie.
Ondertussen werden de wijnen van Jérémy en van Erwin & Françoise verschillende malen bekroond en halen ze vaak de gespecialiseerde pers. In verschillende restaurants in Vlaanderen is Clos des Frères en Folie des Frères een vaste waarde geworden. De droom om een eigen wijn te maken is heden voor 100% gerealiseerd. Het resultaat mag er zijn. Het millésime 2020 wordt dus hun 20ste Clos des Frères.
Wijnbouwer Erwin Devriendt
In Gent was hij de grote baas van de duizenden werknemers van iMens. Maar zo vaak zijn agenda het toeliet, wipte Erwin Devriendt over en weer naar de Provence om zich in zijn wijngaard te wijden aan de queeste naar de perfecte wijn.
Diep in hun hart willen liberale kopstukken wijnboer zijn. Niet alleen in het Hageland en Toscane. Gents ex- OCMW-voorzitter Erwin Devriendt, die onlangs nog één keer uit de politieke luwte trad door openlijk zijn eigen partij Open VLD te berispen voor de manier waarop Christophe Peeters was gedumpt, maakt al bijna twintig jaar wijn op een domein met zicht op de Mont Ventoux. Geen wijntjes van dertien in een dozijn. Zijn rode Clos des Frères is binnen de appellation Vacqueyras de absolute topper en Devriendt is tot nu toe de enige van de ongeveer vijftig Belgische wijntelers in Frankrijk die op de cover heeft geprijkt van het beste Franse wijnmagazine.
“Toch blijft het een uit de hand gelopen passie”, zegt Erwin Devriendt. Makkelijk was het niet toen hij met zijn even gepassioneerde vrouw Françoise twintig jaar geleden op zoek ging naar een Franse wijngaard. “Mijn eerste keuzeregio, de Bourgogne, viel snel weg toen bleek dat je al een halve miljonair moet zijn om daar iets te kopen. In de Provence is het voor een buitenlander geen probleem een wijngaard te kopen van twee hectare, maar ondernemen is dat des te meer. Ik werd langs alle kanten tegengewerkt door het protectionisme van de Fransen. Men heeft zelfs geprobeerd mijn wijngaard in de fik te steken. Er zat maar één ding op: met een andere Fransman in zee gaan.
”Op een barbecue die hij organiseerde voor zijn buren, legde Devriendt contact met een lokale jongeman die ervan droomde wijn te verbouwen. “Sindsdien vormen Jeremy en ik een ongelooflijke match”, zegt hij. “Zonder mijn boezemvriend zou ik het niet kunnen bolwerken. Door mijn werk kan ik immers alleen op belangrijke momenten aanwezig zijn: het snoeien, het proeven, het bottelen... Op mijn werk weten ze dat ik de hele maand september op mijn wijndomein zit. Dan wordt er geplukt en gevinificeerd.” Ondertussen is de Clos des Frères geaccepteerd door de Franse wijnwereld en zelfs uitgegroeid tot een klinkende naam. 80% van de afzet gebeurt in België. De wijn is enkel te koop in wijnwinkels voor prijzen tussen 19 en 22 euro per fles, maar wordt geschonken in tal van restaurants.
“Neen, ik zou er niet van kunnen leven”, zegt Devriendt. “Daarvoor is een jaarlijkse oplage van 12.000 flessen te weinig. Bovendien is mijn rendement laag omdat ik volledig biologisch werk. Een kwestie van principe, maar ook omdat spuiten op termijn je grond armer maakt en je planten verzwakt. En bio betekent ook dat je van mijn wijn gegarandeerd géén hoofdpijn krijgt (lacht).” Wordt Erwin Devriendt na zijn pensionering fulltime wijnboer? “Neen”, zegt hij. “Ik ben 62 geworden jaar en dan wordt wijn bouwen fysiek te zwaar. Ik ga dit geen tien jaar meer doen. Clos des Frères is een eindig verhaal. Wij hebben geen kinderen, dus wil ik het domein doorgeven aan mijn compagnon en me toeleggen op boeken schrijven over wijn. Maar zo ver zijn we nog niet. Ik ben ervan overtuigd dat ik mijn beste wijn nog moet maken”, besluit Devriendt.
Filosofie
"Wijn maken is voor velen een droom. Zeker wanneer je wijn ziet als een symbiose van menselijke kunst, een epicuristische levenshouding en een complete betrokkenheid met de natuur. Wanneer je uiteindelijk je eigen resultaat in het glas kunt appreciëren met vrienden, dan krijgt alles een surrealistisch effect. De schoonheid van wijnbouw krijgt op deze manier een idyllisch kantje. Maar alles heeft ook een keerzijde. Wijn maken is hard labeur en wijnbouw vergt veel van een mens. De natuur is soms genadeloos hard.
Het idyllisch kantje is soms ver te zoeken. Vooral wanneer je de ambitie hebt om topwijnen te maken en de kwalitatieve lat zeer hoog te leggen, wordt de uitdaging steeds moeilijker. Voeg daarbij de uitgesproken wil om met respect rnet de natuur om te gaan om aldus biologische wijnen te produceren, dan weet je dat je niet kiest voor de gemakkelijkste weg. Françoise en ikzelf zijn 20 jaar geleden in zo'n wijnavontuur gestapt, niets vermoedend voor hetgeen op ons af kwam. Met vallen en opstaan, maar vooral door de onvoorwaardelijke vriendschap met Jérémy Onde, zijn we erin geslaagd iets op poten te zetten die mag gezien worden, maar vooral dat mag geproefd worden.
Clos des Frér[es] en Domaines les Ondines behoren nu tot de vaste waarde in de appellatie van Vacqueyras. Hoewel het uitermate belangrijk is gans het jaar door bezig te zijn met de sanitaire toestand van de wijngaarden, blijft de pluk en het vinificatiemoment, toch de meest cruciale periode van het jaar. Op dat tijdstip van het jaar kan een volledig oogst tot geweldige resultaten leiden, maar ook compleet om zeep gaan. De natuur is op dat vlak onverbiddelijk. De stress van de maanden september en oktober in de zuidelijke Rhône is dan te snijden bij Clos des Frères."